Viti 2020 ishte i trazuar për shumicën e njerëzve dhe kjo nuk e përjashton aspak Mbretëreshën Elizabeth II-të.
Monarkia e Britanisë ka prej kohësh dy role – njëra si kryetare e shtetit dhe kombit, tjetra si kryefamiljare e vet – dhe gjatë 12 muajve të fundit ajo është detyruar të përballet me krizat në të dy frontet.
Një fillim i vështirë
Viti i ri mezi po zhvillohej kur Princi Harry dhe gruaja e tij, Meghan Markle njoftuan botën – dhe pjesëtarët e familjes se po hiqnin dorë nga rolet e tyre e familjes mbretërore.
Duka dhe Dukesha e Sussex-it njoftuan përmes një deklarate bombë në llogarinë e tyre zyrtare në Instagram, më 8 janar se e dëshironin largimin nga monarkia, por donin të kishin autonomi financiare, transmeton Telegrafi.
Dyshja i dha merita Mbretëreshës për sigurimin e inkurajimit “veçanërisht gjatë viteve të fundit” që i çoi ata të bënin një njoftim kaq dramatik.
Por CNN-i kuptoi që bisedat mbi të ardhmen e çiftit ishin tashmë në zhvillim e sipër dhe Mbretëresha ishte “zhgënjyer” që nipi i saj kishte vendosur t’i zbulonte publikisht. Monarkia në mënyrë të qartë i kishte thënë Harryt që të vazhdonte negociatat privatisht dhe u tha se ishte “e mërzitur”.
Harry dhe Meghan kishin shpresuar të gdhendnin një rol që institucioni nuk kishte parë kurrë më parë, një pozicion hibrid ku ata do të zgjidhnin cilat pozicione zyrtare do të mbanin dhe cilat do të linin pas ndërsa zhvilluan rrjedhat e tyre private të të ardhurave dhe pavarësinë. Është e qartë se ata gjithashtu ndiheshin të pambështetur dhe të pambrojtur nga makineritë e pallatit kundër asaj që ata ndjenin se ishte një breshëri e vazhdueshme abuzimesh dhe gënjeshtrash mediatike.
Por rolet mbretërore janë në dhuratën e monarkut dhe modeli “gjysmë-brenda, gjysmë-jashtë” i Sussexes nuk u pa si i zbatueshëm. Mbretëresha u la në situatën e pakëndshme të përpjekjes për t’i dhënë nipit të saj të dashur atë që dëshironte, pa kompromentuar institucionin. Ishte mbase momenti më delikat për monarkinë britanike që nga pas vdekjes së Princeshës Diana në vitin 1997.
Situata arriti kulmin në një samit krize në rezidencën e saj në Sandringham, ku ajo u bashkua me trashëgimtarin e fronit, Princi Charles, djali i tij i madh, Princi William dhe Harry.
Në një deklaratë pas takimit, Mbretëresha tha se Harry, Meghan dhe djali i tyre Archie, “do të ishin gjithmonë shumë të dashur dhe anëtarë të familjes sime”.
“Unë i njoh sfidat që ata kanë përjetuar si rezultat i një vëzhgimi intensiv gjatë dy viteve të fundit dhe mbështes dëshirën e tyre për një jetë më të pavarur”, tha ai. “Unë dua t’i falënderoj ata për të gjithë punën e tyre të përkushtuar në të gjithë këtë vend, Komonuelthin dhe më gjerë, dhe jam veçanërisht krenar për mënyrën se si Meghan është bërë kaq shpejt pjesëtare e familjes”, tha mbretëresha.
Kushtet e ndarjes parashikuan që ndërsa çifti do të mbetej gjithmonë pjesë e familjes, ata nuk do të përdorin më titujt e tyre të HRH; ata do të merrnin ndihmë financiare nga Charles dhe mund të plotësonin të ardhurat e tyre me mundësitë e duhura.
Zhgënjimi i Harryt për rezultatin ishte i dukshëm. “Më sjell trishtim të madh që ka ardhur deri në këtë pikë. Vendimi që kam marrë për gruan time dhe unë të tërhiqem nuk është i lehtë”, tha ai në një ngjarje bamirësie në Londër në fund të janarit.
“Shpresa jonë ishte të vazhdonim t’i shërbejmë Mbretëreshës, Komonuelthit dhe shoqatave të mia ushtarake, por pa fonde publike. Fatkeqësisht, kjo nuk ishte e mundur”, shtoi Harry.
Në fund të marsit, tranzicioni i Harryt dhe Meghanit nga rolet e tyre mbretërore, në një jetë të rëndomtë, u bë i plotë. Marrëveshjet aktuale do të rishikohen nga Sussexesit dhe pjesa tjetër e familjes në muajin mars.
Ishte një fillim dramatik i vitit, por pa dyshim e la monarkinë në një pozitë më të fortë. Kurora mund të modernizohet sa të dojë, por në fund të fundit është e ndërtuar mbi një hierarki, dhe linja e drejtpërdrejtë e trashëgimisë – Elizabeth, Charles dhe William – tregoi një front të bashkuar.
Charles dhe William infektohen me coronavirus
Duke zgjidhur dramën familjare, Mbretëresha u paraqit menjëherë me një nga krizat më të mëdha me të cilat është përballur ndonjëherë si kreu i kombit – duke i mbajtur të gjithë të bashkuar ndërsa goditja pandemike e COVID-19 dhe vendi kaloi në një bllokim të pakëndshëm.
Ndërsa Covid-19 u përhap në Mbretërinë e Bashkuar, ajo u ndalua të bënte atë që bën më mirë kur ditari i saj i zënë i angazhimeve publike u shkurtua papritur. Ajo mori vendimin për t’u zhvendosur nga Pallati Buckingham në Londër për të formuar një flluskë në Windsor me Princin Philip dhe stafin kryesor “si një masë paraprake e arsyeshme”, transmeton Telegrafi.
Këto fjalë u vërtetuan ditë më vonë, kur Princi Charles njoftoi se ishte testuar pozitivisht për coronavirusin. Princi i Uellsit u tha që kishte vetëm simptoma të lehta dhe përndryshe është në gjendje të mirë shëndetësore, por fakti i thjeshtë se 71-vjeçari nuk ishte mirë i theksoi të gjithëve se si virusi nuk diskriminonte.
William gjithashtu u infektua me COVID-19 në pranverë, por vetëm e zbuloi atë më vonë gjatë vitit, duke i thënë një “vëzhguesi” se vendosi të mos dilte në publik me diagnozën sepse “kishte gjëra të rëndësishme që po ndodhnin dhe unë nuk doja ta shqetësohesha çdokënd”. Vendimi për ta fshehur lajmin për infektimin nga publiku i shkaktoi disa kritika.
Elasticiteti mbretëror
Ndërsa rastet dhe vdekjet nga virusi në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar filluan të spiralizoheshin në muajin prill, kështu u shtuan edhe kritikat për trajtimin e pandemisë nga kryeministri, Boris Johnson. Në bashkërendim me Downing Street, Mbretëresha ra dakord t’i drejtohet kombit në një fjalim televiziv.
“Unë jam duke ju folur në atë që unë e di se është një kohë gjithnjë e më sfiduese. Një kohë përçarje në jetën e vendit tonë: një përçarje që ka sjellë hidhërim për disa, vështirësi financiare për shumë, dhe ndryshime të mëdha në jetën e përditshme të të gjithëve”, tha Mbretëresha në fillim të muajit prill.
Mbretëresha rrallë bën adresa kombëtare, përveç për Krishtlindje dhe kur konstituohet parlamenti i ri. Momenti ishte një njohje e zymtë, por siguruese e vështirësive me të cilat po përballej shoqëria. Kanalet e lajmeve në të gjithë botën – përfshirë CNN-in – u përhapën ndërsa videoja e regjistruar paraprakisht u transmetua në Britaninë e Madhe dhe 54 kombet e Komonuelthit.
Në fjalim, ajo tërhoqi transmetimin e saj të parë së bashku me motrën e saj, Princeshën Margareth në vitin 1940 për të njoftuar se kombi dhe ata që shikonin, do të kapërcenin krizën aktuale.
“Ne, si fëmijë, u folëm nga këtu në Windsor fëmijëve që ishin evakuuar nga shtëpitë e tyre dhe ishin dërguar për sigurinë e tyre. Sot, edhe një herë, shumë do të ndiejnë një ndjenjë të dhimbshme të ndarjes nga të dashurit e tyre. Por tani, si atëherë, ne e dimë, thellë brenda vetes, se është gjëja e duhur për të bërë”, tha ajo, ndërsa falënderoi gjithashtu profesionistë të vijës së parë të kujdesit shëndetësor.
Kjo ndjenjë optimiste – të cilën ajo do të bënte jehonë në fjalimet e tjera të vitit 2020 duke shënuar ngjarje si Pashkët dhe 75 vjetorin e Ditës së VE – ripohoi rolin e saj si një udhëheqëse praktike dhe vendosi tonin për mënyrën se si ajo dhe familja e saj do të silleshin për pjesën e mbetur të vitit.
“Kjo është një nga krizat më të mëdha të historisë së fundit britanike. Më shumë njerëz kanë vdekur sesa në Blitz. Është si lufta. Nuk mendoj se ajo mendoi se do të kishte një qetësi disa vjet në të 90-at e saj, por. .. shumë nga ato që ajo ka parë janë kriza politike dhe konflikte diplomatike dhe konflikte, dhe kjo është shumë e ndryshme. Nuk mund të zgjidhet duke mbledhur njerëzit së bashku rreth një tryeze”, tha William.
Një normalitet i ri
Mbretëresha nuk do të rihapte ditarin mbretëror të fejesave deri më 17 korrik, kur vuri kalorës kapitenin, Thomas Moore – veteranin 100-vjeçar të Luftës së Dytë Botërore, i cili kishte mbledhur miliona për Shërbimin Kombëtar të Shëndetit në Mbretërinë e Bashkuar. Disa orë më parë, ajo kishte marrë pjesë në një ceremoni private martese për mbesën e saj Princesha Beatrice.
Dhe ndërsa vala e pranverës u shua përfundimisht, anëtarët e familjes mbretërore rifilluan angazhimet e distancuara shoqërore me publikun në bankat e ushqimit, spitalet dhe bizneset e goditura nga pandemia, transmeton Telegrafi.
William tha se ka qenë gjithmonë shumë e rëndësishme për Mbretëreshën që të jetë aty për publikun dhe do të ketë qenë e vështirë për të që pandemia të ketë kufizuar lëvizjet e saj.
Nuk ka qenë një vit krejt i papastër nga skandali: mbeten pyetje të zgjatura mbi marrëdhëniet e Princit Andrew me financierin e ndjerë amerikan, Jeffrey Epstein. Mbretëresha kurrë nuk tha asgjë publikisht për këtë çështje, por bëri një deklaratë madhore kur pranoi atë që u vlerësua si vendimi i Andrew për t’u larguar nga detyrat publike.
Ky veprim erdhi pas intervistës katastrofike të Andrew me BBC-in në fund të vitit 2019, kur mohoi të bënte seks me një vajzë të mitur dhe tha se nuk kishte parë asgjë të dyshimtë kur ishte pranë Epsteinit, një pedofil i dënuar. Do të kishte qenë një vendim i dhimbshëm si për Andrew ashtu edhe për nënën e tij, por në fund të fundit ai që përsëri ndjeu se ishte i duhuri për institucionin.
Pjesa e fundit e vitit gjithashtu pa familjen të përballej me disa sfida të tjera. Në tetor, Mbretëresha ndërmori angazhimin e parë publik që nga bllokimi i pranverës – një vizitë në parkun shkencor Porton Down në Anglinë jugore me Williamin. Por ajo u kritikua nga disa për mos mbajtjen e maskës pavarësisht një rigjallërimi të virusit.
Në përgjigje, Pallati Buckingham tha se Mbretëresha kishte zgjedhur të heqë dorë nga një maskë pasi u këshillua me mjekët e saj dhe shkencëtarët në strukturën e kërkimit ushtarak. Udhëzimet për distancimin shoqëror ishin në vend në këtë ngjarje dhe të gjithë që monarku britanik takoi kishin rezultuar negativ për virusin. Një muaj më vonë, ajo u shfaq me maskë për herë të parë në një ceremoni përkujtimore në Londër.
The Crown
Pjesa e fundit e serialit, “The Crown” solli një stuhi të re me interes ndërkombëtar në portat e pallatit. Sezoni i katërt i dramës së Netflixit paralajmëroi ardhjen e Princeshës Diana dhe e pikturoi Charlesin si një princ të ngathët dhe burrë mizor. Kritikët thanë se portretizimi i Charlesit – së bashku me një numër skenash të tjera – ishte i pasaktë dhe kjo bëri që një telefonatë nga një zyrtar i qeverisë britanike për Netflixin të merrte një mohim shtesë në secilin episod të serialeve.
“Është një vepër e trilluar e prodhuar bukur, kështu që ashtu si me prodhimet e tjera televizive, Netflix duhet të jetë shumë i qartë në fillim është pikërisht kjo”, tha sekretari i kulturës, Oliver Dowden për Mail Online. “Pa këtë, unë kam frikë se një brez shikuesish që nuk jetuan përmes këtyre ngjarjeve mund të gabojnë trillime në fakt”, shtoi ai.
Netflix refuzoi të shtonte paralajmërimin në shfaqje. Dhe në dhjetor, disa anëtarë të familjes u akuzuan për thyerjen e rregulloreve të coronavirusit. Në fotot e botuara nga The Mail Online, William dhe familja e tij duket se po ecnin së bashku me xhaxhain e tij, Princ Edward dhe familjen e tij gjatë një shëtitje në një shëtitje në pyje me temë Krishtlindjesh. Fotografitë me sa duket shkelin rregullat e virusit të Anglisë, të cilat kufizojnë tubimet në natyrë vetëm në gjashtë persona.
Ashtu si miliona britanikë, monarku sakrifikoi festat tradicionale të festave me familjen e saj në Sandringham. Në vend të kësaj, për herë të parë pas 33 vjetësh, ajo qëndroi në Windsor me Princin Philip, 99-vjeçar.
Situata është një mënyrë e përshtatshme për të mbyllur vitin, sipas historianit mbretëror, Kate Williams.
“Është e paprecedentë që ata po i kalojnë vetëm ata të dy. Edhe në luftë, [Krishtlindjet] ishte një kohë e madhe familjare”, tha ajo.
Mbretëresha pranoi se çfarë sezoni festiv i trishtuar dhe i pazakontë do të ishte për shumë në fjalimin e saj vjetor të Krishtlindjes, duke siguruar ata që do të humbnin në kohë me të dashurit e tyre, dhe dëshira e vetme e të cilëve ishte për “një përqafim të thjeshtë ose një shtrëngim të dorës”, që “ti nuk je vetëm”.
Ky vit ka parë botën duke u përplasur me diçka që askush nuk mund ta parashikonte 12 muaj më parë. Nga ana e Mbretëreshës, ajo ka rikonfirmuar pozicionin e saj si bashkuese e përgjithshme për familjen dhe për kombin.
Në një kohë në jetën e saj kur ajo mund të pritej të tërhiqej, Mbretëresha ka treguar se ajo është ende në krye, edhe pse i delegon më shumë detyra Charlesit dhe Williamit.
Çdo thashetheme se ajo ka në plan të heqë dorë nga detyra dhe të dorëzojë kurorën, janë hedhur poshtë edhe për këtë vit.