Shkruan: Safet Gërxhaliu
Se efektet negative të pandemisë së koronavirusit do të gjenerojnë edhe një pandemi ekonomike në mbarë botën jemi duke u bindur. Se bota nuk do të jetë si para kësaj pandemie po vërehet por jeta duhet të vazhdoj edhe pas kësaj krize e në veçanti rimëkëmbja ekonomike e cila do të jetë mjaftë sfiduese.
Deri sa vendet e ndryshme të botës hartojnë plane dhe strategji jo vetëm për t’i minimizuar efektet aktuale nga pandemia sot por edhe si të krijohen strategji dalëse dhe të përfitojnë mjete dhe ndihma për rimëkëmbje ekonomike.
Në Kosovë agjenda politike dhe lufta për pushtet dhe jo për shtet është në vlugun e vet, ndërsa për ardhmen ekonomike dhe fuqizimin e sektorit privat lihet pak hapësirë për t’u debatuar.
Po thuajse të gjithë merren me humbjen e kohës për gjetjen e arsyeve për dështim e shumë pak për gjetjen e rrugëve si të dilet nga dështimi.
Një mundësi e cila është e një rëndësie strategjike për fillimin e rimëkëmbjes ekonomike të Kosovës është fillimi i ndërtimit të Termocentralit “Kosova e Re”.
Se do të jetë vështirë për t’u realizuar falë lobistëve të tregtarëve me energji elektrike në rajon e kemi thënë. Se ata lobista janë të lidhur me politikan vendor dhe me grupe të caktuara të interesit dhe shoqërisë civile që në emër të ambientalizmit e shndërrojnë Kosovën edhe më tutje shtet të varur nga importi, është evidente.
Por si mund të lejohet të jemi shteti lider në botë me rezerva të thëngjillit dhe të prodhojmë terrë e varshmëri nga importi.
Interesat e shtetit duhet të jenë mbi interesat e partive politike dhe grupeve të interesit që në emër të ambientalizmit pengojnë zhvillim për Kosovën por rrisin pasurinë për vetveten.
Duhet transparencë kur kemi të bëjmë me projekte të tilla, duhet sundim i rendit dhe ligjit, dialog publiko – privat, dialog me qytetarë dhe shoqëri civile e cila është në funksion të progresit dhe shtetit, kërkesa për çmime sa me të ulëta të energjisë elektrike për qytetarët, të mos dëmtohet shteti në interes të vetëm investitorit, kërkesa për teknologji moderne dhe me standarde të larta ndërkombëtare, transfer të teknologjisë dhe sistemit know how sidomos kur bëhet fjalë për ambientalizëm dhe për filterat mbrojtës të ajrit dhe shumë kërkesa tjera. Të gjithë këto janë e drejtë e qytetarëve që t’i dinë por jo të pengohet një Projekt i tillë.
Pas koronavirusi Kosova do të ketë nevojë të madhe për Projekte të tilla kapitale si ndërtimi i Termocentralit “Kosova e Re”.
Për arsyen ekonomike dhe fizibilitetin e këtij Projekti dëshmojnë indikatorët. Por në këtë kohë pa kohë duhet të shfrytëzohet ky Projekt për absorbim të kapitalit të ri nga donatorët, krijim të vendeve të reja të punës, përmirësimin e bilancit të pagesave, avancim të edukimit në funksion të transferit të teknologjisë së avancuar , forcim të partneritetit me brende ndërkombëtare por mbi të gjitha shfrytëzim i të gjitha potencialeve vendore për ndërtimin dhe implementimin e një Projekti të tillë strategjik që do ta ndërroj edhe imazhin e Kosovës dhe kthimin e shpresës së humbur për rimëkëmbje ekonomike të Kosovës.
Të kuptohet që Kosova ka nevojë për një fillim agresiv të rimëkëmbjes ekonomike dhe Projekti i” Kosovës së Re ” është mundësi që duhet shfrytëzuar.
Ky Projekt duhet të jetë përgjigje se Kosova është shtet dhe fatin e ardhmërisë së vet ekonomike e ka në duart e veta dhe atë rrugëtim ta determinojnë lobistat dhe disa politikan që leverdinë e vetë e gjejnë duke shitur rrymë e duke penguar ndërtimin e kapaciteteve te reja gjeneruese ne Kosove.
Kosova duhet të ftojë kompanitë që kanë qenë të interesuar për të ndërtuar ‘Kosovën e re”, në rast se ata nuk janë të interesuar, atëherë duhet të shikohen alternativat për të kthyer një pjesë të mjeteve qoftë të TRUST-it, ose të privatizimit.
Do te jetë një ri-renditje e re ekonomike në botë dhe zhvillimi duhet ndërtuar në resurset vendore dhe kapitalin njerëzor dhe këtë Kosova e posedon për Projektin e rimëkëmbjes “Kosova e Re “.