Një pajisje jo-invazive e drejtuar nga teknologjia e Inteligjencës Artificiale (AI) me ndërfaqe tru-kompjuter (BCI) është zhvilluar nga kompania amerikane Cognixion dhe tani ka hyrë në fazën kyçe të testimit te pacientët. Dhjetë pacientë me sklerozë laterale amiotrofike (ALS) do të trajnohen me këtë pajisje, e cila ka për qëllim t’u lehtësojë atyre bisedat me anëtarët e familjes.
ALS ose sëmundja e Lou Gehrig është një sëmundje neurodegjenerative progresive e neuroneve motorike, e cila shkakton humbje të ngadaltë të lëvizjes të vullnetshme. Ndërsa sëmundja përparon, pacientët humbasin aftësinë për të folur dhe për të komunikuar pa fjalë.
Fizikanti i njohur teorik Stephen Hawking e kaloi këtë problem me një sintetizues të specializuar të zërit, të dizajnuar nga Intel, i cili shndërronte lëvizjet e muskujve të fytyrës dhe pulsimet e syve të tij në fjalë. Dhe ndërsa pajisja e Hawkingut ishte e përshtatur për nevojat e tij, përparimet në teknologji tani mundësojnë që pacientët me ALS të kenë mundësi të ngjashme duke drejtuar vëmendjen e tyre në një ekran të realitetit të zgjeruar (AR) në një kufje.
Pajisja BCI e Cognixion, e quajtur Axon R, është një kufje që mund të ndjekë aktivitetin e trurit në mënyrë jo-invazive. Elektrodat e kufjeve janë vendosur në rajonin oksipital në pjesën e pasme të kafkës. Përdorimi i elektroencefalografisë (EEG), një teknikë standarde për të monitoruar aktivitetin e trurit, bën që kjo kufje të regjistrojë potencialet vizualë të evokuara në gjendje stabile (SSVEP), një sinjal të trurit që lëshohet si një reagim natyror ndaj një imazhi që dridhet në intervale të rregullta.
Nga ana tjetër, kufja përdor teknologjinë AR për të shfaqur opsione të ndryshme për shkronja, fjalë ose fraza për përdoruesin, dhe pastaj përdor sinjalin e trurit për të dekoduar zgjedhjet e tij. Ndryshe nga pajisja e Hawking-ut, përdoruesi nuk duhet të shikojë drejtpërdrejt fjalën/tekstin për të bërë një zgjedhje, por vëmendja e tij ndaj fjalës aktivizon sinjalin e trurit. Në fund të ushtrimit, kufjet mund të lexojë mesazhin ose ta shfaqë atë në ekran.
Cognixion ka përmirësuar pajisjen me një sistem ndihmës të drejtuar nga AI, i cili mund të ndihmojë pacientët të prodhojnë fjalim më shpejt. Kjo nuk është thjesht një funksion i përfundimit automatik të fjalëve që zgjedh fjalët në bazë të mundësisë më të lartë, por një ndihmës i trajnuar për të kuptuar fjalimin ose shkrimin e çdo pacienti.
Përmes Axon-R, Cognixion ka për qëllim të ofrojë komunikim “të shpejtë, pothuajse si bisedë”. Testimi klinik ka për qëllim të përcaktojë prioritetet që udhëzojnë zgjedhjen SSVEP dhe të përmirësojë dialogun midis pacientëve dhe kujdestarëve. Duke pasur parasysh faktin se ALS është një sëmundje terminale, pritet që pajisja të ndihmojë pacientët të shprehin zgjedhjet e tyre për kujdesin dhe vendimet në fund të jetës.
Përveç pacientëve me ALS, pajisja mund të ndihmojë edhe pacientët me paralizë cerebrale, sklerozë të shumëfishtë, epilepsi dhe gjendje të tjera të ngjashme. Ndërsa shumë kompani dëshirojnë të krijojnë pajisje BCI dhe t’i ofrojnë ato në treg, përfshirë Neuralink të Elon Musk, avantazhi i pajisjes Axon-R është natyra e saj jo-invazive.
Cognixion do të ketë këtë verë 10 përdorues që do të jenë në gjendje të zhvillojnë biseda, dhe ka plani për një testim më të madh me 50 pacientë. Rezultatet pozitive të testimit mund të ndihmojnë në marrjen e miratimit për përdorimin e kësaj teknologjie revolucionare.