Kosova kritikoi të premten vendimin e Këshillit të Evropës kundër mbajtjes së votimit për anëtarësimin e saj, duke thënë se ai privon popullin e saj dhe veçanërisht pakicat e saj etnike nga mjetet demokratike të ofruara nga organi më i lartë i të drejtave të njeriut në kontinent.
Anëtarësimi i Kosovës nuk ishte në agjendën e takimit të ministrave të jashtëm të këshillit pasi disa anëtarë i kishin kërkuar Kosovës që të krijonte një asociacion të komunave me shumicë serbe në veri të vendit përpara se të bëhej një votim. Kosova ka frikë se një strukturë e tillë mund të shndërrohet në një Republika Srpska tjetër me autonomi të gjerë. Republika Srpska është emri për pjesën e Bosnje-Hercegovinës që drejtohet nga serbët etnikë.
Ministrja e Jashtme e Kosovës, Donika Gervalla-Schwarz tha se disa vende zgjodhën të mbështesin Serbinë pas “një fushate lobimi kundër anëtarësimit të Kosovës”.
Kjo i privoi “qytetarët e Republikës së Kosovës nga të drejtat dhe mundësitë e tyre të ofruara nga mekanizmat e një organizate të tillë, veçanërisht për komunitetet pakicë etnike dhe ato të tjera të margjinalizuara”, tha ajo.
Një ditë më parë ministrja Gervalla-Schwarz bëri një përpjekje të minutës së fundit për të bindur fuqitë perëndimore për të mbajtur një votim, duke i dërguar një letër Theodoros Rousopoulos, kreut të Asamblesë së Parlamentit të Këshillit të Evropës. Ajo ofroi një projekt-ligj që Kosova po punon për të përshkruar propozimin e saj për komunat me shumicë serbe në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës deri në fund të majit.
Kosova ka denoncuar kërkesën e minutës së fundit në lidhje me asociacionin e komuniteteve serbe përpara një votimi, duke thënë se ajo i përmbushi të gjitha kriteret për anëtarësimin në këshill. Komiteti i çështjeve politike të këshillit në mars dhe një votim në asamblenë e tij parlamentare në prill miratuan anëtarësimin e Kosovës dhe votimi i ministrave të jashtëm është hapi i fundit përpara se Kosova të ftohet për t’u anëtarësuar në Këshillin e Evropës.
“Anëtarësimi i Republikës së Kosovës nuk mund të ndalet edhe nëse vonohet për shkak të ndonjë kundërshtari të Kosovës apo lobimit të Serbisë”, tha Gervalla-Schwarz.
Asosacioni është një kërkesë kryesore për Kosovën në bisedimet e saj të normalizimit të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian me Serbinë.
Shoqata do të koordinojë punën për arsimin, kujdesin shëndetësor, planifikimin e tokës dhe zhvillimin ekonomik në qytetet dhe qytezat me shumicë serbe dhe do të shërbejë si urë lidhëse me qeverinë e Kosovës.
Kosova ka hezituar të ecë përpara me të pavarësisht garancive nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian. Themelimi i shoqatës u ra dakord për herë të parë në Bruksel në vitin 2013 dhe u miratua nga parlamenti i Kosovës. Por Gjykata Kushtetuese e Kosovës më vonë e konsideroi atë jokushtetuese, duke thënë se ajo nuk përfshinte etnitë e tjera dhe mund të përfshinte kompetenca ekzekutive. Gjykata Kushtetuese duhet tani të vendosë nëse ky draft i ri do të ishte në përputhje me Kushtetutën e Kosovës.
Asnjë draft i ri nuk është dakordësuar deri më tani. Bisedimet e normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë kanë dështuar të bëjnë përparim dhe Brukseli i ka paralajmëruar të dyja vendet se refuzimi për të bërë kompromis rrezikon shanset e tyre për t’u bashkuar me bllokun.
Serbia nuk e njeh ish-provincën e saj pas shpalljes zyrtare të pavarësisë së Kosovës në vitin 2008. Lufta e viteve 1998-1999 midis forcave qeveritare serbe dhe separatistëve shqiptarë etnikë në Kosovë vrau rreth 13 000 njerëz, kryesisht shqiptarë të Kosovës. Në vitin 1999, një fushatë bombardimi 78-ditore e NATO-s i dha fund luftës dhe forcat serbe u dëbuan./ AP